Nếu có dịp lên vùng Tây Bắc, ắt hẳn mọi người đã từng được một lần thưởng thức Gà nướng mắc khén chấm chẩm chẻo Mộc Châu. Đây là món ăn gói trọn hương vị của núi rừng non cao, ai từng ăn là sẽ nhớ mãi. Món ăn này nổi tiếng đến độ mọi người thường bảo nhau rằng, hễ lên cao nguyên Mộc Châu mà bỏ qua món ăn này thì sẽ thật ‘phí của trời’.
Gà nướng mắc khén chấm chẩm chẻo Mộc Châu là món ăn truyền thống của đồng bào dân tộc Thái - những người con của chốn núi rừng luôn yêu thích cái vị cay, chua, đắng, nồng đặc trưng. Thế nên chẳng quá ngạc nhiên khi hương vị của món gà nướng mắc khén hấp dẫn này cũng đậm đà, gói ghém vừa đủ cái vị cay, chua, đắng, nồng vốn có ấy.
Khi thưởng thức Gà nướng mắc khén chấm chẩm chẻo Mộc Châu, người Thái sẽ thường dọn ra kèm với một chén chẩm chẻo – loại gia vị được chế biến từ loại quả mắc khén đặc trưng của miền sơn cước và cả rượu gạo nữa. Xé một miếng gà giòn rụm, chấm với chút chẩm chẻo đậm đà, sau đó nhâm nhi một chung rượu gạo cay nồng nhưng có hậu ngọt và thấm đẫm men rượu. Rượu gạo là loại rượu đặc biệt của người Thái, được chế biến từ những hạt gạo trắng ngần với thời gian ủ cũng lắm công phu.
Để có thể chế biến được món ăn nghe có vẻ đơn giản nhưng cũng lắm công phu này, người đồng bào dân tộc Thái phải lựa chọn những con gà đồi chắc thịt với từng thớ trắng phau. Gà sau khi sơ chế sạch sẽ sẽ được mang đi tẩm ướp với rau mùi, cực nhiều hạt tiêu rừng, sả, ớt đập dập cùng tí muối tinh cho thêm phần đậm đà.
Chẳng phải tự nhiên mà người Thái có thể nướng được những con gà với lớp da vàng giòn vừa chín tới, nhưng bên trong thịt thì vẫn còn mọng nước, không bị quá khô. Điều này đòi hỏi họ cũng phải có lắm công phu lắm chứ chẳng dễ dàng gì! Than được dùng để nướng gà phải là loại than củi có khả năng giữ nhiệt, cốt để lửa không bị nguội hoặc cháy quá lớn.
Quá trình nướng gà cũng phải thong dong, từ tốn chứ chẳng được hấp tấp, vội vàng. Mọi người phải nướng gà đều các mặt trên bếp lửa, cốt để mỡ gà chảy ra hết. Thông thường, người được tin tưởng giao trọng trách nướng gà phải biết cân chỉnh nhiệt độ sao cho phù hợp, để gà có thể chín đều từ ngoài vào trong. Khi gà chín, da gà sẽ săn lại và có được độ giòn lý tưởng, còn phần thịt thì vẫn mọng nước, ngọt mềm và dậy mùi thơm đặc trưng của tiêu rừng và sả đập dập nữa.